Saturday, June 28, 2008
artnet interview with anne schrebier in english
ÖD: This question was also raised during the workshop I just participated at the berlin biennial. Chuz Martinez from the Frankfurter Kunstverein pointed out that we need a new, as she said, “architecture of interpretation”. If we look at the documenta for example, the curators really tried to say something, to make a statement. However abstract their motifs were, it showed again that we need new means of interpretation. The tools we have in mind are obviously not working anymore.
....
Q: How could art help politics?
ÖD: We have a big silent majority which is not represented in the process of decision making, as most decisions are made by an elite.
....
Q: Is the contemporary art scene in any way aware of this problem of lack of communication? If you look at documenta XII and the sort of isolated notion of the “migration of forms”, there was a huge lack of those “translation techniques” in their curatorial practice. Do you think that there is a real chance to establish a different approach right now?
ÖD: Yes, one realizes a certain urgency in terms of a new terminology. We are currently all looking at the 60ies, 70ies, and we are all discussing the legacy of modernism, but unfortunately – and I am not talking about the documenta but in general – it currently all ends up in only giving quotations. Look at the press bulletins, look at e-flux: there should be a statistics made that would show the big number of quotations that is used and how they are actually related or not related to the conceptual framework and choice of the artists. This discourse has become somewhat ornamental, something like a faked discourse. At the workshop at the berlin biennial we as well talked about this problem.
Q: Yes, and what do they quote? Why became modernism the key obsession of the art system, why for example this immense sort of monument deconstruction in the Berlin National Gallery at the berlin biennal? Elena Filipovic and Adam Szymczyk had all the tools on curatorial matter to do something. Their situation was privileged. Their toolbox was well sorted. A perfect situation for a perfect run. And then, as a sort of a collaboration between the artists and the curators, they are using these tools only to deconstruct modernism...
ÖD: I think we keep going back to certain topics and quotations because of the lack of new terminologies. But then how can we start to develop them? We may speculate that this deconstruction may mark the end of modernism oriented exhibitions. Because the curators look after the question of ‘form’, the deconstruction happens through a fundamental modernist aesthetics problematics. The techniques of deconstruction have been shaped in the form of a series of aesthetical fluctuations, not trying to find a way out really or providing answers. This may sometimes be quite ambiguous for people like me, though I appreciate the labour in the background, who thinks that today is the time for making statements and taking positions, not escaping from them.
Q: Do you think that modernism, as a reference for a certain type of democratic, of utopian ideas, is still the right address for the questions of today? I did like some of these references in former exhibitions when it was in a more intimidate style – but here, it more seemed to be something as an obsession to connect all these contemporary questions with modernism and its ideology.
ÖD: My experience here is different, maybe because of my cultural context, but in terms of thinking and producing, as an individual I still am confronted with all these contradictions coming from Turkish modernism. So maybe these references are much more obvious to me. I come from a country where there is a so called “democracy”, where the republic is something like eighty years old, where this so called “modernism” is developing itself through a reconstruction of memory, in which a certain Western art history or modernist aesthetic legacy was not build within but brought to. The situation is then that the image was always there before the discourse. So “modernism” is once an ephemeral thing, but then, it as well makes people stop and not act, certain histories of modernism are blocking people.
Q: This is then another translation problem: One has to intermediate the relevance, not just the form.
ÖD: Yes and it is very relevant for me. All the problems we are experiencing at the moment, secularization, polarization, are coming from there. I try to position myself here. Nowadays, I can touch urgently to some topics, but that is also because I am part of a younger generation of curators. I can work in a field that didn’t exist 20 years ago – some people worked over the art scene in Istanbul very hard to initiate so that people today can act and work much more connected with an extended mobility. And it is now much more possible to develop alternative projects and positions. And that is also something I learned from the workshop at the berlin biennial: In my view, institutions can not provide different models anymore, so for my generation, everybody tries to work as independent as possible. Institutional experience is still very relevant and important but only as something to learn, to learn what is theoretically and practically going on inside after reading theories of institutional critique and then to break it. That is why I went to work for Generali Foundation and will go to Dia Foundation next year.
Q: Are then those workshops for curators, as the one you just visited still needed?
ÖD: It was very important to see what is happening worldwide. It confirmed my belief, that important discussions are not from Europe but from the margins, from Jakarta, Cape Town, Alexandria. Interesting projects are all initiated by people from outside of ‘Western Europe’, for example from Maria Hlavajova from Slovakia who is now working as the artistic director of bak in Utrecht. The European network is very good but when you look at it, there is a certain spectacle going on. There are still important discussions but if you are not in this network you can pose different questions to those discussions. You can as well experience this in Berlin, the discussion round I was listening to in some gallery yesterday was so flat, meaning eurocentristic and exoticizing. Berlin is important as it brings people together, but we still have to see how it will develop. It has become one of those cities of the “spectacle”. The urgent productions come from the margins, even in Europe itself there are those margins, from people who work in Cape Town, Jakarta, in alternative platforms and with different techniques.
Q: Concerning this urge for a change in curatorial practice and a new awareness for translation needs, can you refer to examples, where a first step is taken to explore new strategies and techniques?
ÖD: One example is “LiminalSpaces”, a joint project by the Palestinian Association of Contemporary Art, the Israelian Digital Art Lab in Holon and the Berlin University of the Arts. For this project, the director of Digital Art Lab, Galit Eilat, brought together artists, curators, researchers, and focused not only on the occupation in Palestine but also in Israel itself and tried to search for moments of transparency in a situation of heavy enmity, which is there in Israel at the moment. What I find interesting is that sort of collective work, to mix people together who have a different background. It is not only my opinion, there are a lot of people who were very excited by the development of the researching group. Another interesting project is “Be[com]ing Dutch”, curated by Charles Esche at the Van Abbemuseum in Eindhoven. Living in the Netherlands now for almost two months, I think it is important to think about the ways of thinking and belonging that are defined by a society, this refers also to assimilation, integration. In the Netherlands, you simply cannot live without becoming Dutch. Another project I can refer to is a lecture series project on the “post-secular” by Maria Hlavajova at bak. It examines critically to some of the concepts relating to emancipation and rationality that are foundational to secular projects, with its diverse genealogies in the West, in Europe and the US, and Asia, meaning in India and China, and especially within the contemporary art scene. And hearing Chus Martinez I realized that she is much more interested in developing unexpected uses of theory in contemporary curating. I cannot talk about certain curators, I am probably more interested in a certain methodology being used, in working together as collectively as possible, working with people and groups from very different backgrounds, to open up the information exchange as much as possible.
Friday, June 27, 2008
pride week in town!
http://www.bianet.org/bianet/kategori/bianet/107884/gazeteciler-homofobik-medyayi-degistirmek-mumkun
http://www.bianet.org/bianet/kategori/bianet/107907/ders-kitaplarinda-escinsellik-varken-hocalarimiz-turkiyede-yok-diyordu
onur yürüyüşü 29'unda saat 3'te taksim tramvay durağında başlıyor.
Sunday, June 22, 2008
"gone offshore" for data recovery- john barlow in conversation with övül durmusoglu -29/05/08
(photos by: Antonio Maniscalco)
Stockholm-based Goldin+Senneby define themselves as a framework for collaboration between artists Simon Goldin and Jakob Senneby dedicated to exploring notions of economic fiction and immaterial place. Working actively since 2005, they – demanding refreshed terminology for discursivity and research process- are engaged in an ongoing research practice, revealing its different steps at different places in various formats within an expanded time span. They claim that Looking for Headless is a process of constructing fiction and, at the same time, having the narrative play into the domain of the factual. What Goldin+Senneby stage operates as a catalyser creating the communicative, contextual, and most importantly, “performative” space of Data Recovery. It appears as a gesture of writing a meta-language for performative knowledge production, reframing fiction and the real and cross-texturing the fictitious non-spaces. Goldin+Senneby commissioned the writer John Barlow to write a crime mystery about investigation into an offshore company in the Bahamas called Headless Ltd. And sent him to Bahamas to conduct the research for them. Barlow wrote a fictionalized travel journal about his findings and/or lack of findings in Bahamas, which will be a chapter of the novel Looking for Headless- a crime mystery based on Goldin+Senneby’s research process. And it will be Barlow himself, instead of Goldin+Senneby, coming to the opening at Gamec to be on stage with me, the curator of the project, talking about his Bahamas experience “looking for Headless”.
Friday, June 20, 2008
gidebilenler için ulus baker buluşması
http://ulusbaker2008.korotonomedya.net/
Ulus Baker’i geçtiğimiz sene kaybetmemizin ardından, calışma arkadaşlari olarak degerli anısına hazırladığımız Ulus Baker Buluşmalarının ilkini 11-14 Temmuz tarihleri arasında Ankara’da yapacağız. Bu buluşmalarla, Ulus Baker’in entellektüel faaliyetlerini yoğunlaştırdığı alanlarda çalışan, benzer düşünsel çizgi ve açılımları izleyen, benzer politik duyarlılıklara sahip olan insanları her yıl biraraya getirmeyi arzuluyoruz.
Bizlerin Ulus’la birlikteliği, kurumsal yapıların dayattığı zoraki ilişkilerin bir parçası olarak kurulmadı; kamusallığın farklı alanlarında, birarada düşünmenin ve üretmenin coşkusuyla ve bu alanları dönüştürme arzusunun ortaklığında kuruldu. Ulus’un da içinde olduğu azımsanmayacak sayıda insan, birlikte düşünüp üreterek kendimizi geliştirdik, dönüştürdük, hayallerimizi zenginleştirdik. Entellektüel üretimin kamusal doğasının aksine, bu üretimin giderek özelleşme ve uzmanlaşma eğilimine girmesi karşısında bilim, sanat, felsefe ve siyaset alanlarını enine kateden bu türden deneyimleri hâlâ önemsiyoruz. Kamusal alanlarda kurulan bu tür coşkulu ortaklıkların dönüştürücü gücüne inandığımızdan, dostumuzu kaybetmenin üzüntüsüne, bu paylaşım alanlarının daralmasından duyduğumuz endişe de ekleniyor. Görünen o ki, bu dönüştürücü güce bugün hâlâ ihtiyacımız var, ve yarın muhte!
melen
daha fazla ihtiyacımız olacak. Bu nedenle, Ulus’un anısına düzenleyeceğimiz buluşmanın kamusallığın farklı noktalarında kurulan birliktelikleri yakınlaştırmasına ve yeni birlikteliklerin kurulmasına vesile olmasını ümit ediyoruz. Dostumuzun anısıyla kendimizi yeniden üretebildiğimiz ve çoğaltabildigimiz sürece, onu "kaybetmiş" ve kendimizi "eksilmiş" saymayacağız.
Girişimimiz böylesi kaygılarla belirlendiğinden, doğal olarak bu buluşmanın, katılımcılarının yaratacağı olanaklarla ve kaynaklarla (kurumsal yapıların sponsorluğu veya evsahipligi olmaksızın, onlardan bağımsız olarak) yürütülmesi fikrini benimsedik. Her sene tekrarlanmasını hedeflediğimiz buluşmanın içeriğini dostumuzun düşünsel pratiğini ve entellektüel dertlerini paylaşan insanların sunacağı onun ilgi alanlarıyla kesişen konularda dersler, atölye calışmaları ve sunumlar olusturacak.
Ulus Baker Buluşması 2008, Inşaat Mühendisleri Odası'nın Necatibey Caddesi No:57, Kızılay adresindeki salonunda düzenlenecek. Buluşmada sizleri de aramızda görmeyi ümit ediyoruz, daha fazla bilgi edinmek icin UlusBaker@korotonomedya.net adresinden bizimle iletişim kurabilirsiniz.
_________________________________
ULUS BAKER BULUSMASI 2008 PROGRAMI
11 Temmuz Cuma
13:00 Anette Baldauf Atölye Çalışması
18:00 Açılış Toplantısı
19:00 Ulus Baker - Kıbrıs Üzerine (Video Söyleşi)
19:30 Can Sarvan - Tarihin Hızlandırıldığı Ada (Belgesel FIlm)
12 Temmuz Cumartesi
11:30 Anette Baldauf - Shopping Towns, Megamalls and the Future of the City
13:30 Aras Ozgun - Post-Fordizm, Neoliberalizm ve Kulturel Uretim
15:00 Yahya Madra/Fikret Adaman - Forms of neoliberalism: The political logics of the neoclassical tradition
16:30 Arianna Bove - Intellectual property as the privatisation of the general intellect
18:00 Paolo Carpignano - Mediating Skills
13 Temmuz Pazar
10:00 Can Gündüz/Bilge Demirtaş - Andrei Rublev’e katlanmak
11:30 Mehmet Ratip - Siyasal Alanın Oluşumu: Baker’den Schmitt’e ve Agamben’e Göndermeler
13:30 Tansu Açık - Eski Yunanda Siyasal Alanın Oluşumu Üzerine Bir İki Tutamak
15:00 Alber Nahum - Kötülük Hiçbir Şeydir: Spinoza'da İyilik-Kötülük Sorunu
16:30 Levent Kavas
18:00 Karolin Meunier/Tanja Widmann - The Gradual Distraction of Thoughts: A Monologue Dialogue
14 Temmuz Pazartesi
10:00 Anette Baldauf Atölye Çalışması
17:00 Ulus Baker - What is Opinion? (Video Söyleşi)
18:00 Toplum ve Bilim Dergisi Paneli - Medya ve Kanaat Toplumu Zamanında Politik Söz
Tuesday, June 17, 2008
holiday is over! artnet interview with anne schreiber
artnet sitesinde berlin bienali eyes wide open workshop'u sonrası anne schreiber'la röportajim.
ingilizcesi de yakında geliyor:
http://www.artnet.de/magazine/frontpage.asp
Monday, June 9, 2008
curiosity-to-survive fm: unofficial and incomplete nightreport from data recovery
no 1: susanne kriemann, jakob senneby and simon goldin at tiziana fausti reception
no 2-3: ovul and simon dancing to the good music in the palazzo garden of tiziana fausti
no 4: jakob senneby and simone bader chatting
no 5: gamec curatorial team sara fumagalli, bruna roccasalva and alessandro rabottini feat susanne in front of a elmgreen+dragset work
no 6: banu and ovul experimenting with the huge mirror table at the palazzo
no 7: martin beck, banu and susanne chatting in the bonaldi family reception
no 8: martin beck and sabine breitwieser in the bonaldi family reception
curiosity-to-survive fm: unofficial and incomplete dayreport from data recovery
no 1: ovul introducing john barlow and his bahamas travel journal at the opening as part of "gone offshore" -produced for data recovery- on the stage designed by goldin+senneby and co'
no 2: my coordinator bruna roccasalva in discussion with some installers
no 3: susanne kriemann at work on her installation "12650000".
no 4: simone bader and jo schmeiser (klub zwei) constructing their bench for their video installation "vaeter taeter"
no 5: after the opening -ornella is listening to the live recording of our conversation with john barlow
no 6: outside shot- banu cennetoglu's whitely illuminated "determined barbara"
no 7: general shot of julie ault and martin beck's mural "information" in front susanne kriemann's "12650000"
no 8: under construction- michael blum's video installation "the three failures"
no 9-10: detail from "12650000" produced for data recovery.
Friday, June 6, 2008
yeni kuşak küratörler serisi: cosmin costinas "like an attali report, but different: on fiction and political imagination"
Yael Bartana, Gregg Bordowitz, Heman Chong, Ciprian Muresan, Deimantas Narkevicius, Redza Piyadasa, Pushwagner, Anatoli Osmolovsky, Mona Vatamanu & Florin Tudor
Curated by Cosmin Costinas
june 15 - july 27
opening reception saturday, june 14, from 6pm to 9pm
+ at cine 13
11am
Interventions by Sven Luetticken and Simon Sheikh.
1pm
Screening of the film «Fast Trip, Long Drop» (1994) by Gregg Bordowitz
with an introduction by the artist.
(on the other days, the film will be shown in the space of Kadist Art Foundation
at 2pm, 4pm and 6pm.)
The Attali Report (or the Report of the Commission for the Liberation of French Growth), commissioned by President Sarkozy, was published half a year ago, provoking a long series of discussions, mainly confined to the French public arena and mainly focused on the report's concrete proposals, set to implement a neoliberal model for the French economy and society. But the Attali Report is a surprisingly interesting text, especially in its emphatic high brow literary introduction, being one of the first major instances where the neoliberal system is asserted beyond the rather discreet discourse of the "necessary reforms" through which it has insinuated itself since the eighties. It is now invested with the value of a concrete historical paradigm, of a describable era of revolutionary novelty, making the Attali Report a relevant document for the current attempts to imagine a dominant narrative representing and organizing the scope of our global system.
However, this exhibition is neither about the Attali Report nor is it a report itself. It does, nonetheless, try to unfold fictions and images that offer an insight on different narratives that have been overlapping for the past decades in our thinking of politics, at different times and in different localities. It refers to the disintegration of the communist utopia and some images, passions, stories and reactions that came along with this process; it visits the meeting of fiction and Utopian thinking on both sides of the Iron Curtain; it mentions some processes of exoticization and nation building; it acknowledges the formation of communities of struggle and resistance.
But the works don't passively present such narratives, they alter them and participate - albeit indirectly - to their fabrication. The exhibition works at this point of interaction between story telling and political imagination, a knot that encapsulates the political potential of art as an agent of representation. It brings together these occurrences and positions, sometimes contradictory, sometimes doubtful and sometimes passionately engaged and determined.
The reference to the Attali report on the state of France, a highly specific and local anchor, is used to take the discussion into a wider perspective, to mark the moments and the blockages - as well as some parallel areas of articulation - that have contributed to the current crisis in the imagination of a language and a scope for politics.
The exhibition is accompanied by interventions of writers and critics and by a film program that reiterates a few lines of the exhibition, using the cinematic language and its potentials.
Accompanying program
Friday, June 20, 8pm
«Agitators» (1971) by Dezso Magyar.
«Family Nest» (1979) by Bela Tarr.
Sunday, June 22, 8pm
«I am Cuba» (1964) by Mikhail Kalatozov.
Tuesday, June 25, 8pm
«Out of the Present» (1995) by Andrei Ujica.
The film program and the talks will take place at the cinema Ciné 13,
located in the vicinity of Kadist Art Foundation.
Ciné 13
1 ave Junot
F-75018 Paris
Phone : +33 1 42 51 13 79
http://www.cine13-theatre.com/
The exhibition is generously supported by Plan B, Cluj; OCA - Office for Contemporary Art Norway, Oslo; Royal Danish Embassy in Paris; Lithuanian Institute, Vilnius.
Thursday, June 5, 2008
vatana millete hayırlı uğurlu
farklı olana tahammülsüz güzel ülkemde seçkinci gönüller rahat bir nefes aldı ohh. her şey kontrol altında. kadınların başını örtüp örtemeyeceğine de yüce hukuk karar verdi rahatladı.
bu sefer de hukuk eliyle darbe yapıldı. başladığımız yere mi döndük yoksa: elitler vs düşükler?
esas şimdi başlıyoruz çünkü yasama birkaç seferdir provasını yaptığı yürütme manevralarını birbiri ardına gerçekleştirecek belli ki.
öyle laiğiz öyle laiğiz, ama nedense nüfus cüzdanımızda din diye doldurulması gereken, çoğunlukla da cüzdan sahibine sorulmadan doldurulan bir kısım var, başka her göreni şoklara uğratan...
lübnan'da home works sırasında güzel bir yorum dinlemiştim bu konu ile ilgili, din politikanın içindeyse artık din değil bir tür popülizmdir, böyle bir ortamda laiklik ile populistdinpolitika birbirini sıfırlar.
bunun üzerine bir de hatırlayalım:
YILDIZ RAMAZANOĞLU
Yasağın örtüsünü kaldırma kitabı: Türkiye’nin örtülü gerçeği
Derin bir tutkuyla arzuladığımız gerçeğin ve adaletin hiçe sayıldığını, ayaklar altına alındığını, karanlıkta bırakıldığını görmek ne büyük bir yıkımdır…onlar her şeye cesaret edebildiklerine göre ben de edeceğim, mahkeme olayı tüm açıklığıyla ve eksiksiz olarak ortaya koymazsa, daha önceden söz verdiğim gibi gerçeği söyleyeceğim.
İtham Ediyorum / Emile Zola
Söylenen şu: Eğer başörtü meselesi gündeme gelmeseydi kapatma davası olmazdı. Peki kırk yılını geride bırakan kötülükle yaşamak nereye kadar sürecek acaba. Unutun bu konuyu dense de ben yine de örtülü gerçeğin örtüsünü az da olsa aralayan bir araştırmadan sözetmek istiyorum.
Hazar Eğitim Kültür ve Dayanışma Derneğinin ANAR’a yaptırdığı araştırma doğrudan ve sadece başörtülü kadınlarla ilgili yapılan en kapsamlı araştırma. İnsan gücü ve ekonomi açısından kayıpları sayısal olarak bulgulamada bazı eksiklikleri olsa da yaşanan travmayı ve ayrımcılığın boyutlarını sergilemesi açısından önemli bir çalışma.
Türkiye’nin merkez illerinden 1112 denekle yüz yüze mülakatla yapılan araştırmanın sonuçları, üzerinde çok kapsamlı analizler yapmak için zengin veriler sağlıyor. Zaten kitapta uzmanlar tarafından yapılmış bazı çözümlemeler ve yorumlar mevcut.
Araştırmaya göre yabancılaştırıcı bir terim olarak türban, kadınlar tarafından pek de kabul görmemektedir. Deneklerin büyük çoğunluğu başlarına örtükleri nesneyi başörtüsü olarak değerlendirirken sadece % 6’sının türban olarak tanımlaması türban kelimesinin suçlama ve dışlama aracı olarak yasakçılar tarafından üretildiğini gösteriyor. Ayrıca % 97.7’si dinin emri olduğu için başını örttüğünü söylemiş. Büyük bir çoğunluk da küçük yaşta annesinden görerek örtmüş. Bu da siyasal simge olduğu iddiasını yanlışlıyor.
Yasak nedeniyle başörtüsünü açmak zorunda kalan kadınların % 70.8’i kişiliğinin zedelendiğini, parçalandığını, % 63.2’si kendini hakarete uğramış hissederken, deneklerin % 46.9’u başını her açtığında bundan utanç duyduğunu belirtmiş. Bu arada % 11.2’si ailesinden, % 21.2’si ise akrabalarından başını açması hususunda baskı görmüş.
Yasağın yarattığı ruhsal travma da son derece çarpıcı. Kadınların % 66.5’i medyanın olumsuz tutumu nedeniyle onurunun incindiğini, % 63.8’i ülkesine, % 60.6 ‘sı hukuka olan güveninin sarsıldığını, % 54.1’i suçlu muamelesi gördüğünü ve buna çok üzüldüğünü, % 45.7’si kendini diğer insanlara kıyasla fazla baskı altında hissettiğini belirtmiş.
Deneklerin % 4.5’luk bölümü hariç, geri kalanları başörtüsü yasağı nedeniyle, çeşitli sosyal mağduriyetlere uğradıklarını düşünmekte. Bu bölümdeki rakamlar hem ayrımcılığın boyutlarının hem de başı açık hizmet vermenin her zaman yansız ve hak ve adalet duygusu içinde olmanın garantisi olamayacağının göstergesi. Deneklerin uğradığı en yaygın mağduriyetler : kamu kurumlarında diğer vatandaşlara göre farklı muameleye uğramak(% 51.5), sorun yaşama ihtimaliyle belli ortamlara gidememek(% 50.6), bazı toplum kesimleri tarafından dışlanmak(% 36.5). Azımsanmayacak sayıda insan da başını örttüğü için sokakta taciz ve hakarete uğramış(% 28.1). Ayrıca deneklerin dörtte biri de okulda taciz ve hakarete uğramış.
Yasak nedeniyle eğitimine devam edemeyenlerin % 60’ı lisans ve lisansüstü eğitimini yarıda bırakırken, % 24.6’sı üniversite sınavına bile girememiş.
En ürkütücü sonuçlardan biri de yasak yüzünden kaybettiği hakları geri almak için deneklerin % 16.6’sı yargıya başvururken, % 76.2 si buna gerek görmemiş, gerekçe olarak da yargının tarafsız ve adaletle hüküm vereceğine güvensizliğini göstermiş(% 62.8).
Bütün bu sıkıntılara rağmen yasağın sonuç almak açısından da başarısız olduğu görülüyor. Çünkü başını tamamen açanların oranı sadece 1.2 iken, çoğunluk başörtü yerine geçmesini umarak peruk bere şapka gibi nesnelere yönelmiş.
Bu arada %77’lik bir gurubun kadının başını örtmeden de dindar olabileceğini söylemesi, başörtülü kadınlardaki esnek bakışın, bir arada yaşamak için gerekli anlayış ve toleransa sahip oluşlarının göstergesi.
Araştırmanın içimizi en çok acıtması gereken verisi ise “başörtüsü yasağı olmasaydı hayatınızın daha farklı olacağını düşünüyor musunuz” sorusuna verilen cevapta çıkıyordu karşımıza. Kadınların % 93.9’u bu soruya evet cevabını vermiş. Demek ki gelecekleri, hayalleri, rüyaları çalınmıştı ve biricik hayatlarına yapılan bu acımasız müdahaleye, toplumsal barış adına sessizce katlanmak zorunda kalmışlardı.
BİRAZ DAHA CESARET
Bu gerçeklik karşısında irkilmeden hiçbir şey olmuyormuş gibi davrananlar, ağır eşitsizliği ve ayrımcılığı görmezden gelerek bunun nesi sorun diyenler, her çözüm önerisini ayrışma kutuplaşma bölünme kelimelerini dolaşıma sokarak gündemden uzaklaştırma yoluna gittiler. Gerekirse bu çatışmaları üretebiliriz alt okumalarını da çağrıştıran bir dille hem de.
Bu durum karşısında hiçbir tevile yol açmayacak şekilde hemen şimdi yasağın kalkmasına destek veren az sayıda yazara karşılık, demokratlıktan da vazgeçmek istemeyen kimileri, doğrudan karşı çıkmasalar da çeşitli çekincelerini dile getirdiler : zamanı değil, bu mesele ülke sorunları sıralamasında ilk üçte geçmiyor, meclisin yüzde sekseni yasağın kalkmasını onaylasa da geri kalanlarla konsensüs gerekir, son insan ikna oldu mu, başı açıklardan özür dilediniz mi, onların geleceğe ilişkin korkuları giderildi mi, bu işler aceleye gelmez, önce ekonomi, önce harekat, önce mutabakat, bir seçim daha geçsin, ya bir partiye yararsa, kışın olmaz, yaz uygun değil, dört mevsimin dışında bir zamanda olmalı, yangından mal mı kaçırıyorsunuz derken kırk yıl geçivermiş. Bu en az üç nesil demek. Üniversiteyi terk etmek zorunda kalmış binlerce insan nine oldu. On bin civarında genç kız gezegene dağıldı, dünyanın geri kalan yerlerinde özgürce eğitim alabilmek, bir şeyler öğrenebilmek için.
Bütün gerekçelere rağmen çözüm için harekete geçilince bahaneci dil sertleşiyor : siz bizim kim olduğumuzu biliyor musunz, bizim istemediğimiz hiçbir şey olmaz, Adnan Menderes’in akibetini hatırlayın söylemi.
Tek tip ve yekpare bir düşünce atmosferine alışmış, farklı görüşler olmasını, fikir ayrılıklarını çatışma, bölünme, çatlak ses ve nifak olarak algılayan kimi elitlerin aksine, aydınlanmış insanlar, bunu normallerin kırılması, vizyonun genişlemesi, ufkumuzun açılması, eşitliğin kurulum sancısı, farklılıkların barış içinde temsili ve kamu alanının zenginleşmesi olarak değerlendiriyor.
İnsanların gözlerini kaçırmadan birbirlerinin yüzüne bakarak konuşmalarının zamanı geldi. Yasak aslında kardeşlik duygularımızı işbirliği ve dayanışma ruhumuzu öldürerek başka çatışmalara da zemin hazırlıyor, Doğu’da ve Batı’da birlik ve beraberlik için fikir üretmeye kullanacağımız enerjiyi zayıflatıyor. Bölgedeki işgalcilerin çıkarlarına çalışıyor her yasakçı jakoben, bilerek ya da bilmeyerek.
Baskın Oran bir yazısında Avrupa’da bir üniversite öğrencisinin kılık kıyafetine karışmaya kalkan birini hemen müşahede altına alırlar diyordu. Bu Asya Amerika Afrika Antartika Ekvator ve Avustralya için de geçerli. Bunun üstüne söz söylemeye gerek yok sanırım. Ne ile mücadele edildiği çok açık.
(Bu yazı Birikim’in Mart 2008 sayısında yayınlanan yazımdan bir bölümü içermektedir.)
Wednesday, June 4, 2008
support signal!!!
signal has been malmö's most important independent initiative. with their archive of malmoe based artists, with their good exhibition and seminar programs. now they are on the edge of closing down. malmö's contemporary art scene lost a lot after rooseum, signal should stay and go on!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dear friends, collegues and audience
We would like to start by thanking you all for the fantastic year 2007 and spring 2008 embodying a most diverse and exciting program featuring international artists including Adam Chodzko and Lisi Raskin; the Evening Salon at Signal guested by artists, poets, dancers, filmmakers and historians; the formation of Malmo’s own Complaints Choir together with the artists Tellervo Kalleinen and Oliver Kochta-Kalleinen; and the exhibition TWENTYFOURSEVEN that examined current labour policies. Furthermore we were happy to host the Iaspis recidency of artist, curator and writer Julie Ault with whom we developed the exhibition Wet and Wild: The Spirit of Sister Corita, about the outstanding artist, printmaker and nun Corita Kent. Signal recently presented the exhibition What’s in it for You? Plenty! The practice of Sister Corita at JET in Berlin and our current exhibition To Square Light features among others the artist Morgan Fisher.
Petition in support of Signal!
Signal has gained a wide recognition nationally as well as internationally for the ambitious program presented over the years, but is now facing an uncertain future.
Due to unsufficient public funding Signal will be forced to close down in 2009. We don´t want this to happen and therefore ask for your support.
We hope that you would like to sign this petition and would be greatful to receive a few words stating why the program and activities of Signal are important.
Please send your name and support statement to: info@signalsignal.org
Thank you!
Carl Lindh, Emma Reichert, Fredrik Strid, Elena Tzotzi
/ SIGNAL
Södra Skolgatan 31. Entrance: Barkmansgatan
S - 214 22 Malmö
+46 (0)40 979210
info@signalsignal.org
www.signalsignal.org
obama finally
“Tonight, we mark the end of one historic journey with the beginning of another — a journey that will bring a new and better day to America,” Mr. Obama told supporters at a rally in St. Paul. “Because of you, tonight I can stand here and say that I will be the Democratic nominee for president of the United States of America.”
Monday, June 2, 2008
"genel ahlak"ımız temyizde
Türkiye’de eşcinsel haklarını savunan ilk örgüt Ankara’daki KAOS-GL idi. Bugün Lambda’ya karşı yöneltilen iddia, 2005 yılında KAOS-GL’ye yöneltilmişti. Ankara Vali Yardımcısı Selahattin Ekremoğlu, Kaos GL’ye, derneğin adının ve tüzükte belirtilen amacın Medeni Kanun’daki “Ahlaka aykırı dernek kurulamaz” hükmünü ihlal olduğunu öne sürerek, kapatılmasını istemişti.
ANKARA SAVCISI: AHLAKA AYKIRI DEĞİL
Savcılık ise, 5253 Sayılı Dernekler Yasası, AB siyasi kriterleri, AB Katılım Ortaklığı Belgesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve taraf olunan diğer uluslararası insan hakları sözleşmelerini dikkate alarak başvuruyu reddetmişti. Dernekler Yasası’nın “devletin derneklere karşı baskıcı değil, kollayıcı tavrını göstermesi usulüne göre yapılandırıldığını” savunan Savcı, “lezbiyen” ve “gay” kelimelerinin günlük hayatta ve bilimsel araştırmalarda rahatlıkla kullanıldığına işaret ederek şöyle demişti:
“Bu kavramlar, toplumlara göre değişir. Yeni TCK’nın yapılandırılmasında ‘cinsel yönelim ayrımcılığı’nın tartışıldığı bir dönemde, eşcinsel olmak ahlaksız olmak anlamına gelmez. Aslolan tüm ahlak bilimleriyle uğraşanların ortak birleştikleri nokta olan insan iradesinin hür olması gerektiğidir.”
Savcı, derneğin adında ve 23 maddeden oluşan amaç bölümünde “ahlak dışı olarak tanımlanabilecek bir husus bulunmadığını” ifade ederek, derneğin kapatılması talebiyle kamusal dava açılmasına gerek olmadığını belirtmişti.
İSTANBUL VALİLİĞİ: AHLAKA AYKIRI
KAOS GL aklandı; ama aklanan tüzüğü aynen alarak İstanbul’da kurulan Lambdaİstanbul adlı dernek için de aynı gerekçelerle “kapatma” istedi. İstanbul Vali Yardımcısı, 2006 yılında Lambda’ya gönderdiği yazıda, gereğinin yerine getirilmemesi üzerine daha sonra kapatma talebine dayanak yaptığı gerekçelerini şu hükümlere dayandırmıştı:
Medeni Kanun’un 56’ncı maddesinin 2’nci fıkrası: Hukuka ve ahlaka aykırı dernek kurulamaz.
Anayasa’nın 33’üncü maddesinin 3’üncü fıkrası: Dernek kurma hürriyeti ancak, milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlak ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
Anayasa’nın 41’inci maddesi: Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanması sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11/2 maddesi: Bu hakların kullanılması, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğinin, kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarıyla ve ancak yasayla sınırlanabilir. Bu madde, bu hakların kullanılmasında silahlı kuvvetler, kolluk mensupları veya devletin idare mekanizmasında görevli olanlar hakkında meşru sınırlamalar konmasına engel değildir
İSTANBUL SAVCISI: AHLAK GÖRECELİ BİR KAVRAM
Valilik, derneğin adının Türkçe olmadığı, amaçlarının yukarıda saydığı hükümlere aykırı olduğu iddiasıyla “düzeltme” talebi yerine getirilmeyince, “kapatma” istemiş, İstanbul Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı ise 2007 yılında “kapatma” talebini “herkesin örgütlenme özgürlüğü” olduğuna vurgu yaparak reddetmişti. Başsavcılık, BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne dayandırdığı kararında şöyle demişti:
“... Türk Dil Kurumu sözlüğünde eşcinselliğin kendi cinsinden kişilerle cinsel ilişkide bulunan kimse olarak belirlendiği konunun bilimsel analizinde ise, modern bilimsel kuramlardan önce cinsel işlev bozukluklarının genel olarak ahlaki bozulmanın bir sonucu olduğu düşünülürken,
Ruh sağlığı uzmanları arasında yaygın olarak kabul gören, Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanan resmi tanı sistemi olan kısaca DSM 4 olarak adlandırılan ve ruhsal bozuklukların tanısal ve istatistiksel elkitabında “eşcinselliğin başlı başına bir bozukluk olarak ele alınmadığı” kişinin cinsel yönelimi ile ilgili sürekli ve belirgin stres yaşaması şeklinde bir alt grup olarak yer aldığı ve eşcinselliği spesifik bir tanı olarak yer vermediği,
Sözlüklerde lezbiyen kelimesinin Fransızca kökenli bir kelime olup eşcinsel olarak, gay kelimesinin ise İngiliz kökenli bir sıfat olarak edilgin erkek eşcinsel olarak belirtildiği ve bu kelimelerin günlük hayatta ve bilimsel tartışmalarda anlamına uygun ve rahatça kullanıldığı bilinmektedir.
Ahlak kavramının irdelenmesinde ise insan topluluklarınca zamanla benimsenen fertlerin birbirleriyle aile, toplum, devlet ve bütün insanlarla ilişkilerini düzenleyen kurallar ve ilkeler ve inançlar bütünü olduğu ve iyi-kötü bağlamında olumlu kabul edilen davranışların toplamının ahlak olarak adlandırıldığı, ahlakın temel amacının toplumsal yaşamda düzeni sağlamak, bireyler arası ilişkilerin kurallara bağlı olduğu, toplumlara göre değişen izafilik (görecelilik) kavram içeren yeni TCK yapılandırılmasında “Cinsel yönelim ayrımcılığının” tartışıldığı bir dönemde, eşcinsel olmanın tartışıldığı bir dönemde ahlaksızlık olmak anlamına gelmediği bir gerçektir.
Öte yandan cinsel uyumsuzluk ve kişinin cinsel yönelimi ile ilgili sürekli gerilim olarak kabul edilen eşcinselliğin TCK ve özel kanunlarda suç sayılmadığı bir gerçektir.”
“MAHKEME: BUNA HAKİMLER KARAR VERMELİ”
Başsavcılığın “genel ahlak” kavramını sorgulayan ve eşcinselliğin “ahlaksızlık” olmadığını vurgulayan bu kararı üzerine Valilik, İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ne itirazda bulundu. Mahkeme, “... Hiçbir özgürlüğün sınırsız olamayacağı, başka ülkede bulunan her şeyin ülkemiz açısından da kesinlikle doğru olduğu sonucuna varılamayacağı gibi, ülkemizdeki somut olaylarda yapılan müdahalelerin ulusal yasamıza ve uluslararası sözleşmelere aykırılık teşkil edip etmeyeceğine ilişkin hukuki nitelendirmeyi hakimin yapmasının daha uygun olacağı sonuç ve kanaatine varılmıştır” diyerek davayı kabul etti.
Dava geçen hafta “kapatma” kararıyla sonuçlandı; mahkeme derneğin tüzüğünün ahlaka aykırı olduğuna hükmetti. Karara ilk tepki, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nden geldi. AKPM başkanı Luis Maria de Puig, Strasbourg’da yazılı açıklama yaparak kararı kınadı. Dernek temyize hazırlanırken, eşcinsel haklarını savunan derneğin hukuka ve “genel ahlaka” aykırı olup olmadığı tartışması bir kez daha gündeme geldi.
KAOS-GL’nin iki hafta önce Ankara’da düzenlediği 3. Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma’da Anayasa’nın “herkes için eşitlik” öngördüğü, eşcinsellerin de buna dahil olduğu vurgulanmıştı. Eşcinsel derneklerine yönelik “kapatma” talepleri ve Lambda’nın kapatılması kararı “devletin homofobik yaklaşımının göstergesi” mi? NTVMSNBC, konuyu eşcinsel hakları savunucusu Avukat Yasemin Öz ile Türkiye’de bu alandaki derneklerin öncüsü olan KAOS-GL’den Ali Erol’a sordu. Öz ve Erol’un görüşleri şöyle:
AVUKAT YASEMİN ÖZ: “AHLAK” NET OLARAK TANIMLANMALI
Anayasa’nın çeşitli maddelerinde “ahlaka aykırılık” gerekçesiyle öngörülen yaptırımlar var. Bu yaptırımlar, dernek kapatma veya basının engellemesi olabiliyor. Oysa Türk hukukunda birçok yerde “genel ahlak” kavramı geçmesine rağmen, bunun ne olduğuna dair somut bir tanım yok. Olmadığı zaman da o davaya bakan savcının, hakimin kişisel ‘ahlak kriterleri’, yani takdirine kalıyor bu tür kararlar. Bu çok geniş bir takdir yetkisi bu yüzden öncellikle sınırlandırılmalı ve içeriği belirlenmeli. Neler ahlaklıdır, neler ahlaksızdır, belirlenmeli ki, kişiler de hangi yaptırıma maruz kalabileceklerini ve hangi eylemleri işlediklerinde sorun yaşayacaklarını bilsinler.
MAHKEME EŞCİNSELLERİ KABUL ETMİYOR
Bir hukukçu olarak benim kişisel görüşüm; eşcinsellik dünya üzerinde var olan bir pratik, eşcinselliği ahlaklı veya ahlaksız olarak tanımlamak tamamen kişisel tercih. Ama var olan bir gerçeği hiçe saymak, insanları ahlaklı veya ahlaksız olarak sınıflamak, anayasanın “eşitlik” hükmünün herkesi kapsamaması ve mahkemenin bu kararı kabul edilemez. Türkiye’de bu kadar çok eşcinsel yaşarken, “Siz ahlaksızsınız, örgütlenemezsiniz” demek temel hak ve özgürlüklere aykırıdır ve böyle bir yetki olmaması gerekir.
EŞCİNSEL CİNAYETİNDE KATİLE İNDİRİM
Toplum adaletsiz ve homofobik.Transseksüel, lezbiyen, eşcinsel düşmanlığı oldukça yaygın. Kişisel görüşlerin etkisiyle, önyargılarla, eşcinselleri dışlamak gerektiği şeklinde bakış açısı oluşmuş. Bunu, örneğin gazeteci Baki Koşar cinayetindeki davada gördük. Katile ağır tahrik indirimi uygulanıp, sadece 16 yıl 5 ay ceza verildi. Mahkeme, Lambdaİstanbul’un kapatılmasının gerekçesini henüz açıklamadı. Ama İstanbul Valiliği, savcılığa yaptığı suç duyurusunda, derneğin ahlaka aykırı amaçla kurulduğunu, isminin Türkçe karşılığı olmadığını iddia etmişti. Dernek, eşcinsellerin, biseksüellerin, travestilerin ve transseksüellerin haklarını korumak için kurulmuştur. Amacı bu. “Amacını değiştir” demek, aslında “örgütlenme ve yok ol” demek. Mahkeme de bu bakış açısıyla karar verdi. Yani eşcinsel haklarını korumak amacıyla kurulmuş bir derneği kapatmak istiyorlarsa, bunları ortadan kaldırmak istiyorlar.
AYNI AMAÇLA KURULMUŞ 3 DERNEK DAHA VAR
Türkiye’de eşcinsellere, transseksüellere, biseksüellere ve travestilere yönelik resmi olarak kurulmuş ve faaliyetlerine devam eden 3 dernek daha var. Yani Lambda gibi, aynı amaçla kurulmuş dernekler. Anayasa’nın 10. maddesinde yer alan “eşitlik” haklarıyla ilgili idari işlem yapılacaksa eşit davranılmak zorunda. Yani, aynı tüzükle kurulan 3 dernek daha varsa, Lambda’nın kapatılmasını istemek açıkça anayasaya ve hukuka aykırı. İstanbul’da özellikle transseksüel ve travestilere yönelik, polisin hukuk dışı tedbirlere başvurması çok yoğun yaşanıyor ve sürekli yargıya başvuruluyor. Temyizde bu karardan dönüleceğini düşünüyorum. Aksi halde uluslararası mekanizmalar işletilerek dönüleceğini düşünüyorum.
Ali Erol (KAOS-GL Derneği):
ANKARA VE BURSA’DA TÜZÜK ONAYLANDI
Türkiye’de eşcinsellerin örgütlenme süreci 1990’lı yılların başında başladı. Fakat resmen kabul edilmesi, KAOS GL Derneği’nin kuruluş başvurusuyla gerçekleşti. Ardından da başka dernekler başvurdu. Lambda derneğinden önce yasal ve hukuki olarak eşcinsellere yönelik dernekler devlet tarafından kabul edilmişti. KAOS-GL Derneği’nin tüzüğü Ankara Valiliği tarafından resmen onaylandıktan sonra diğer gruplar bu tüzüğü aynen aldılar. Yani şu anda İstanbul Valiliği’nin ahlaka ve hukuka aykırı bulduğu ve mahkemenin onayladığı Lambdaİstanbul’un tüzüğü; Ankara ve Bursa Valiliği tarafından diğer eşcinsel dernekleri için onaylanmış bir tüzüktür. Hukuka ve genel ahlaka aykırı bulunmamıştır.
VALİLİKLERİN VE MAHKEMELERİN KAFASI KARIŞIK
Türkiye’de eşcinsel haklarına sahip çıkılması ve örgütlenmesi yeni bir süreç olduğu için, daha önce olumlu veya olumsuz bir tecrübe, bir hukuki süreç söz konusu olmadığı için belki valiliklerin ve mahkemenin kafası karışmış olabilir. Ama Ankara Valiliği’nin onayından sonra İstanbul Valiliği’nin bu tüzüğü hukuka aykırı bulması kendi içinde bir sorun. Kabul edilemezin ötesinde hukuki bir sorun. Anayasa ve yasalardaki “genel ahlak” kavramı, sadece eşcinsellere değil mevcut işleyişe ve mevcut toplumsal kodlara uymadığı düşünülen tüm davranışları yargılayan ve damgalayan bir çerçeve. Şimdiye kadar kimse bu kavramı açıkça tanımlayamadı. Biz, eşcinsel dernekleri tarafından yazılan bu tüzüğün ahlaka aykırı olduğunu kabul etmiyoruz.
Mahkeme de “genel ahlak” için bir tarif yapmıyor. Keyfi bir uygulama. Şüphesiz homofobik olduklarından dolayı kapatmak istiyorlar. Hukuka aykırı bulunan amaç, 15 yıldır hayata geçirilmeye çalışılıyor. Bu dernekler faaliyetlerini hep yasalar çerçevesinde yaptı. İlk başvurular sırasında böyle bir yaklaşım olsaydı, kabul etmez ama anlayışla karşılabilirdik. Çünkü, mevcut yasalar üzerinden bu örgütlenmeyi nasıl karşılayacaklarını bilemeyebilirlerdi. Ama bu örgütlenme 90’lı yılların başından beri var.
okuyucu yorumlarını mutlaka okuyun:
http://www.ntvmsnbc.com/modules/comment/com_read.asp?rpath=/news/448570.asp
Sunday, June 1, 2008
Vertiginous Mapping, a web project by Rosa Barba, launches May 29th
www.diaart.org/barba
Dia Art Foundation
535 West 22nd Street, 5th Floor
New York, NY 10011
212 989 5566
In Vertiginous Mapping, Rosa Barba presents a collection of film, images, texts, and audio that she compiled and created while on a residency in Sweden. She shot 16mm film in a city north of the Arctic circle whose inhabitants face the prospect of having to relocate as a result of ground instability caused by massive mining in the area. Utilizing conventions of documentary film-making, the artist weaves together new and historical footage with materials she located in municipal archives, including documentation of Sweden's switch from driving on the left to the right side of the road in 1967. Rather than building upon a central plot, Barba prefers to present a labyrinth of information, altering and fabricating elements along the way.
Rosa Barba studied at the Academy of Media Arts, Cologne and at the Rijksakademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam. She has had exhibitions recently at the Project Arts Centre in Dublin (2008), Villa Romana, Florence (2008), Stedelijk Museum Bureau Amsterdam (2007), the Baltic Art Center in Visby, Sweden (2006) and in the Kasseler Kunstverein, Fridericianium (2005). Barba lives and works in Cologne and Amsterdam. More information at www.rosabarba.com
pazar vesilesiyle ÇARŞI
can bir arkadaşım perşembe sabahı kötü haberi verdi, sergi koşturmasından tepki veremedim.
çarşı kendini feshetmiş.
dışarıdan çarşılıların imajı farklıdır elbet, ama yıllarca beşiktaş'ta çarşı'nın göbeğinde çarşı'yla yaşamış bir beşiktaşlı olarak yastayım bu haberin üzerine.
çünkü çarşı her şeyden önce sosyal bir örgütlenme, mahallenin önemli bir dayanışma dinamiğiydi. beşiktaş'ın onu diğer takımlardan ayrı tutan farklı sesiydi. sadece kulüpte rahatsız olduğu şeylere değil filistin'de lübnan'da olan bitene de açıkça tepkisini gösterirdi, pankartını açardı. Çarşı’nın lideri Alen Markaryan "siz “karşı” olmak ne demektir bilir misiniz? düşünün bakalım. tam 1,5 saatiniz var. mahallenin hep kötü çocuğuyduk. hep içimizden, gönlümüzden birşeyler katmaya çalıştık. ama yalnızca çalıştık," demiş. çarşı hassastı, özeldi, birtaneydi. işte bu yüzden yastayım ve yarımım. çarşı olmadan beşiktaşlı olmanın eski tadı yok.
daha büyük resme bakarsak toplumun içindeki farklı seslerin nasıl geri çekilmeye zorlandığının başka bir örneği çarşı'nın feshi. bir acayip homojenizasyondur gidiyor. çok rahatsızım.
ps: çarşı hem hrant dink'in cenazesine toplu olarak katıldı hem de tribünde "hepimiz ermeniyiz," pankartı açtı. konu ile ilgili yazılanlara istinaden...